اطلاعات گمرک و ترخیص کالا

ترخیص کالا، فرآیندی است که به وسیله صاحب کالا یا نماینده قانونی وی در گمرک برای صادرات یا واردات کالا صورت می‌گیرد که پس از طی تشریفات مربوطه، مجوز خروج کالا از اماکن گمرکی صادر می‌گردد. در واقع اصطلاح ترخیص کالا را زمانی به کار می برند که کالایی را به گمرک اظهار شده است را برای وارد کننده یا صادر کننده کالا آزاد نمایند. فرآیند ترخیص کالای وارداتی از چند مرحله مختلف از جمله تنظیم اسناد و ثبت اطلاعات، احراز هویت و اظهار کالا، کنترلهای گمرکی، پرداخت هزینه‌های ترخیص و صدور مجوز، بارگیری کالای انبار شده در گمرک و خروج آن و نهایتاً کنترل‌های بعد از خروج کالا تشکیل شده است که تمامی مراحل مذکور باید با دقت و به ترتیب انجام بگیرند.

فردی که مسئولیت انجام کلیه امور گمرکی جهت ترخیص کالا از گمرک را بر عهده بگیرد و به نیابت از وارد کننده کالا یا صادرکننده کالا (صاحب کالا)، فرآیندهای مربوطه را انجام دهد ترخیص کار نامیده می‌شود.

کارت حق العمل کاری توسط گمرک ایران صادر می شود این کارت جهت اخذ شامل یک سری الزامات می باشد که از آن جمله پذیرش در آزمون این سازمان است. از شرایط پذیرش کارت حق العملکاری به مواردی نظیر اینکه باید شهروند ایران باشد و با حداقل سن ۲۵ سال در سازمان های دولتی مشغول به کار نباشد.

کارگزار گمرکی باید به جداول تعرفه های گمرکی آشنا باشد که خود لیست هایی جهت ارائه، میزان حقوق گمرکی و سود بازرگانی و قواعد و قوانین دولتی برای وارد کنندگان و دیگر الزامات تجارتی را دارا می باشد.

در وهله اول صاحب کالا یا نماینده قانونی وی باید تمام اسناد لازم را فراهم نموده و در سیستم گمرکات کشور ثبت کند. مدارک لازم عبارتند از: اظهارنامه واردات، تصویر کارت بازرگانی، قبض انبار، بارنامه، ترخیصیه، گواهی مبدا، فاکتور یا سیاهه خرید ،اعلامیه تامین ارز با نامه برات (در صورتی که روش پرداخت اعتبار اسنادی برات باشد)، پروفرما یا همان پیش فاکتور، مجوز ثبت سفارش، لیست عدل­بندی،  بیمه­نامه، پروانه بهره­برداری (برای شرکتهای تولیدی) ، کاتالوگ و بروشور(در صورت وجود)، مجوزهای قانونی برای ترخیص کالا (اگر کالای موردنظر مشمول قانون اجباری اخذ مجوز باشد)، وکالتنامه رسمی، پروانه صادراتی (در صورتی که واردات در مقابل صادرات انجام شود).

به این مهم توجه کنید که حقوق گمرکی پس از محاسبه در اظهارنامه واردات ثبت میشود؛ بنابراین در تکمیل فرم اظهارنامه نهایت دقت را داشته باشید تا مبادا متحمل پرداخت هزینه­های سنگین شوید.

واردکننده پس از تنظیم فرم باید آن را در سیستم کدینگ اطلاعات هر فرد به ثبت برساند. فرد پس از ثبت اطلاعات خود در این سیستم، یک شماره کدینگ دریافت میکند که با استفاده از این شماره میتواند در تمام گمرکات کشور به انجام امور گمرکی خود بپردازد.

بعد از تنظیم اسناد و ثبت اطلاعات نوبت به احراز هویت و اظهار کالا می‌رسد. در این مرحله، دایره احراز هویت یا همان دایره فنی گمرک، اسناد دریافتی را بررسی می‌کند و در صورت تایید آنها اقدام به درج شماره ثبت یا کوتاژ می‌کند.

احراز مالکیت، احراز صلاحیت صاحب کالا و ارزیابی اسناد، فعالیتهایی است که در دایره فنی صورت می‌گیرند.

بنابراین کارشناس دایره فنی در وهله اول با توجه به اینکه اسناد خرید به نام چه کسی صادر شده اقدام  به صدور حواله ترخیص به نام همان فرد میکند.

کارشناس دایره فنی پس از احراز مالکیت به احراز صلاحیت مالک کالا میپردازد. در صورتی صلاحیت صاحب کالا تایید میشود که به گمرک بدهی نداشته باشد؛ دارای منع قانونی برای انجام امور تجاری نباشد؛ کارت بازرگانی معتبر داشته باشد و منع قانونی مبنی بر دخالت در اموال خویش نداشته باشد.

در آخرین مرحله فرآیند ترخیص کالا ی وارداتی، کارشناس دایره فنی، مقایسه اطلاعات مندرج در اظهارنامه را با اسناد موجود مقایسه می‌کند. در صورتی که بین اطلاعات وارده اعم از نوع کالا، وزن محموله، کشور طرف معامله، تعرفه کالا، مشخصات اسناد بانکی، نوع بسته بندی، کشور تولیدکننده کالا و… و اسناد تناقضی دیده نشود؛ شماره ثبت درج میشود و کالا، اظهارشده نامیده می‌شود.

ترخیص کالا در ایران به مفهوم آماده سازی و ارائه اسناد و مدارکی از جمله مجوزات لازم جهت ترخیص کالا نظیر مجوزهای ترخیص کالا مانند مجوز استاندارد، مجوز بهداشت، مجوز وزارت ارشاد و کانون پرورش فکری کودکان، مجوز سازمان انرژی اتمی، مجوز وزارت ارتباطات و مخابرات، مجوز مبارزه با مواد مخدر، مجوز قرنطینه مرزی و مجوز قرنطینه نباتی و البته مجوز وزارت راه که به کلیه کالاهایی که با ناوگان غیر ایرانی به حمل و نقل بین المللی خود پرداخته باشند (شامل ۱۰% کرایه حمل کالا) تعلق می گیرد را شامل می شود. ترخیص کالا همچنین شامل حمل و ارسال کالا به مقصد نهایی درون مرزی می باشد. بسیاری از ترخیص کار ان در حوزه هایی چون صنایع فلزی، شیمیایی و ماشین آلات و مواد اولیه به تخصص رسیده اند. ترخیص کاران معمولا در گمرکات بنادر و فرودگاه ها و یا مناطق آزاد متمرکز و مستقر می شوند.

برای آشنایی با نحوه انجام مراحل مختلف تشریفات ترخیص گمرکی کالاهای وارداتی با ما همراه شوید.